Giethoorn was tot 1973 een zelfstandige gemeente, vandaag lokt het duizenden bezoekers per jaar. Giethoorn maakte vroeger samen met Wanneperveen, Blokzijl en Vollenhove deel uit van de gemeente Brederwiede. Op 1 januari 2001 fuseerden de gemeenten Brederwiede, Steenwijk en IJsselham tot de gemeente Steenwijkerland. Het dorp is bekend door zijn bruggetjes, waterwegen en punters.

Het wordt het ‘Hollands Venetië‘ genoemd.

Giethoorn is langgerekt en bestaat uit drie buurten die steeds versprongen van elkaar liggen: Noordeinde, Middenbuurt en Zuideinde. De dorpsgracht is de centrale as van Giethoorn en eindigt in het zuiden in het Zuideindiger Wijde.

Door de vervening ontstonden plassen en meren. Om de turf te vervoeren groef men vaarten en sloten. Vele huizen zijn als het ware op eilandjes gebouwd, die alleen via bruggetjes te bereiken zijn. De meeste van de meer dan 176 bruggen zijn privé-eigendom. De boerderijen en huizen zijn gescheiden door kavelsloten waarover vlonders liggen die de huispercelen verbinden.

De enige doorgaande verbinding door het oude dorp over land is een fiets- annex wandelpad dat van het Noordeinde naar het Zuideinde loopt en alleen door de Kerkweg tussen Noordeinde en Middenbuurt onderbroken wordt. Het voornaamste verkeer vindt plaats over het water. Het belangrijkste traditionele vaartuig dat hiervoor gebruikt werd, was de punter, voortbewogen met een punterboom (punteren). Tegenwoordig worden allerhande motorisch voortbewogen boten hiervoor gebruikt en wordt er nauwelijks nog gepunterd.

Giethoorn is een van rijkswege beschermd. De procedure voor aanwijzing werd gestart op 28 augustus 1981. Het gebied werd op 25 maart 1985 definitief aangewezen. Het beschermd gebied beslaat een oppervlakte van 334,2 hectare.

Geschiedenis

De eerste vermelding van Giethoorn dateert uit 1225. Giethoorn was een nederzetting van veenontginners. De ontginning startte vanaf de oostoever van het Giethoornse Meer en bestond uit naar het oosten gerichte kluften die gescheiden werden door watergangen, zoals de Cornelisgracht en de Walengracht. De Dwarsgracht vormde een achterkade van een dergelijke ontginning. Naarmate de ontginning door de eeuwen vorderde werd het dorp oostwaarts verplaatst.

De laatste keer gebeurde dat in de 17e eeuw, waarbij het dorp van de Gieterse Dijk, die later Beukersweg genoemd werd, naar het gebied van de huidige Dorpsgracht verplaatst werd. Rond 1750 schakelde het dorp over van vervening als basis van het bestaan naar veehouderij. De grachten waren aanvankelijk gegraven voor de afvoer van turf, maar kregen meer en meer betekenis voor het landbouwbedrijf.

Na de laatste verplaatsing van het dorp naar de Dorpsgracht kreeg Giethoorn het karakter van een waterdorp met een gracht begeleid door een voetpad met voor de scheepvaart afneembare vonders. Daarnaast kwamen de typerende hoge bruggetjes. Deze moesten hoog zijn om in de boot staande punteraars en hoog met hooi beladen bokken onbelemmerde doorgang te kunnen verlenen. De Gietersen gebruikten hun boten ook voor vervoer naar omliggende plaatsen.

Te zien

De bultrugboerderijen zijn kenmerkend voor Giethoorn. Zo’n type boerderij lijkt een bult te hebben doordat de schuur hoger is dan het woonhuis. Nadat er een einde kwam aan het turfsteken ging men over op de veeteelt en werden ar achter de kleine woningen een grotere stal aan gebouwd. Dit verschil in de bouw is duidelijk te zien aan het dak. Nu werd er geen turf meer vervoerd over water maar vee of melkbussen. Veel van deze oude boerderijen hebben een dak dat met riet is belegd. Het riet komt van de oevers van de veenmeren.

Het Nationaal Park Weerribben-Wieden: 52.689045, 6.024702. Giethoorn is gelegen in de Wieden, en aan de rand van een zeer uitgestrekt Nationaal Park. De Wieden bestaan, voor zover eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten, uit ongeveer 6000 ha aan plassen, rietlanden, moerasbossen, natte weilanden en ander natuurgebied.

Het museumboerderij ’t Olde Maat Uus is een Giethoornse boerderij uit ± 1800 met een expositie over 100 jaar wonen en werken in Giethoorn. De boerderij is ingericht in oude stijl, inclusief grutterswinkeltje, vissershuisje, tjaskermolen en hooiberg. Binnenpad 52, 8355 BT Giethoorn,
52.722428, 6.089950

Op de scheepswerf Schreur, Binnenpad 135, 8355 BW Giethoorn en puntenwerf Wildeboer Beulakerweg 48, 8355 AJ Giethoorn worden nog altijd Gieterse punters en streekeigen platbodems gebouwd.

In het museum “De Oude Aarde”, Binnenpad 43, 8355 BR Giethoorn, bevindt zich een expositie van edelstenen, sierstenen en mineralen, en een terrarium.

In het automuseum “Histomobil”, Cornelisgracht 44, 8355 CH Giethoorn, staan naast auto’s en andere vervoermiddelen ook schaatsen en weegtoestellen tentoongesteld.

Pottenbakkerij Rhoda, Binnenpad 41, 8355 BR Giethoorn, vervaardigt al 30 jaar handgedraaid keramiek in onder andere de kleur “Gieters blauw”.

In de Kerkweg 50A, 8355 BM Giethoorn vind je nog een romp (restant) van een bakkersmolen (molen van Prinsen). Het is een incomplete achtkantige molen uit 1900 gebouwd als korenmolen.

Alle rijksmonumenten van Giethoorn?
Bezoek https://rijksmonumenten.nl/monumenten/molens-giethoorn/

Te doen

Giethoorn ligt in een waterrijk gebied met verschillende grote en kleinere meren, waarop veel aan watersport wordt gedaan. Nabij het dorp zelf liggen het Bovenwijde en het Zuideindigerwijde, iets zuidelijker liggen de uitgestrekte plassen Belterwijde en Beulakerwijde. Watersportcentra liggen o.a. bij Blauwe Hand: Veneweg 284, 7946 LW Wanneperveenen.

Op veel plaatsen in het dorp zijn boten te huur. Voor een groot deel betreft het motor- en fluisterbootjes, maar ook punters van polyester of hout, met of zonder motor zijn te huur. De punters zonder motor moeten dan door het dorp gepunterd worden. Ook zijn er zeilpunters te huur. Veel bedrijven bieden rondvaarten door het dorp aan.

In Giethoorn en omgeving is een compleet wandelnetwerk met 550 km gemarkeerde routes en meer dan 60 kant-en-klare rondwandelingen. Daarnaast is er voor de echte wandelliefhebber het Giethoorn omgevingspad, een rondgaand regiopad van 150 km.

De wandelroute De Wieden is slechts 5 km lang en vertrekt aan de parkeerplaats Kierschwijdepad, Lozedijk 10, 7946 KM in deelgemeente Wannepervee. De route is in het veld gemarkeerd met rode pijltjes. De route is niet geschikt voor rolstoelgebruikers en kinderwagens.

De wieden fietsroute is 50 km lange lus en start in het dorpje Giethoorn, gaat door het Nationaal Park Wieden-Weerribben, een van de meest bijzondere moerasgebieden van Europa met zijn moerasbossen, langs de veenplassen Belterwijde en Beulakerwijde. Naast Giethoorn rijd je ook langs Belt-Schutsloot, een pittoresk waterdorp. De route begint in Jonenweg 1A, 8355 CL Giethoorn.

Camperliefhebbers

Parkeren en overnachten met de camper kan makkelijk in de haven, op camperplaatsen en op nabije campings. Let goed op want niet alles is jaarrond geopend:

Camperplaats Haamstede – Kanaaldijk 17 8355 VJ Giethoorn
35 plaatsen op gras en grind
12€/2 personen
N52.72828 O0.67570
+31 6 29004907
open 1/04 tot31/10
https://www.haamstedegiethoorn.nl/

Camperresort Bodelaeke – Vosjacht 10A 8355 CM Giethoorn
+31 0 521 361 57
99 half-verharde plaatsen (grastegels)
24 uur per dag automatisch in- en uitchecken
wifi
15 €/2 personen, honden + 3,50 €
N52.71703 O6.07668

Passanthaven De Zuidercluft – Jonenweg 1G, 8355 CH Giethoorn
11€/nacht + 1€ toeristenbelasting
30 plaatsen op grasveld
Open 01/01-31/12
+31 6 54201355
http://havensweerribbenwieden.nl/

Camping d’hof – Binnenpad 137 8355 BW Giethoorn
Familie J.M. Schreur
https://www.campingdehof.nl
info@campingdehof.nl
+ 31 521 361 400

De Kluft Ossenzijl – Hoogeweg 26 8376 EM Ossenzijl
Recreatiecentrum de Kluft beschikt over een prachtige camping en heeft een oppervlakte van ca. 15 hectare. Op het terrein zijn zo’n 275 kampeerplaatsen.
+ 31 0 561 477370
info@dekluft.nl
https://www.dekluft.nl/