Het Vlassenbroek (Baasrode)

In Vlassenbroek is de naam voor een gehucht en natuurgebied van Baasrode. Hoewel Vlassenbroek oorspronkelijk niet tot Baasrode behoorde, werd deze parochie na verloop van tijd bestuurlijk met Baasrode verbonden. Verwoestende overstromingen fnuikten er de ontwikkeling van een dorpscentrum dat heel summier is gebleven tot op de dag van vandaag. Men vond in Vlassenbroek mesolithische jagerskampen met werktuigen uit vuursteen die dateren uit circa 10.000 voor Christus, wat wijst op een zeer vroege menselijke aanwezigheid in deze regio. De Scheldevallei werd reeds bezocht door rondtrekkende jagers, voor de mens aan landbouw of veeteelt deed. In de bronstijd werd op het Hoogveld een tumulus (cirkelvormige grafheuvel) opgericht. Heden is het Hoogveld een industrieterrein geworden met veel activiteit waaronder een keuringscentra.

Het veer van Baasrode

Van oudsher is er in Baasrode een (Vlaamse) veerdienst over de Schelde, die de gemeente met het dorp Kastel in Moerzeke verbindt. Daar vertrok een tramdienst naar Burcht en Linkeroever. Baasrode had op zijn grondgebied het spoorwegstation Baasrode-Noord, op de spoorlijn Dendermonde-Puurs. De lijn werd in 1980 opgeheven. Er is ook langs spoorlijn 53 nog het station Baasrode-Zuid. De veerdienst was op 04.2024 uit dienst wegens aanpassingswerken – zie voor een update bij https://www.vlaamsewaterweg.be/veerdiensten

De Provinciale Erfgoedsite Scheepswerven Baasrode (vroeger het Scheepvaartmuseum Baasrode)

Dit is een provinciale erfgoedsite en scheepvaartmuseum. Het museum houdt de herinnering levendig aan de tijden toen Baasrode belangrijk was voor de scheepsbouw, de riviervisserij, de handel en transport van goederen. Anno 2017 loopt er een project om een nieuwe botter, de Rosalie te bouwen. De ingang van het museum ligt in de in 2013 gerestaureerde woning van de vroegere scheepsbouwers César Van Damme en zijn zoon Gaston. Na de overstroming van Baasrode door Scheldewater in 1976 bouwde men een waterkeringsmuur die het geheel met zijn droogdokken afsloot van de rivier. De vroegere scheepshelling, die tussen de werven lag, is gedempt en omzoomd met een kasseipad om bezoekers toegang te geven tot de volledige site.

Op het terrein van het museum, 3 hectare groot, lagen vroeger drie scheepswerven:

• de werf Van Damme, gekocht van De Landtsheer in 1827 en van oorsprong de oudste (17e-eeuws)
• de werf Van Praet, gesticht in 1721 en in 1892 door de weduwe Henrica-Joanna Dansaert van Petrus Johannes Van Praet gewijzigd in Van Praet-Dansaert
• de werf “De Toekomst” van Edmond Van Praet, enkel gebruikt als depot en gesloten in 1950

Meer info op https://nl.wikipedia.org/wiki/Provinciale_Erfgoedsite_Scheepswerven_Baasrode

Geschiedenis van Baasrode

Dankzij zijn gunstige ligging aan de Schelde wist Baasrode snel uit te groeien van een relatief onbelangrijk gehucht tot een bloeiend handelscentrum. Tot en met de zeventiende eeuw werden ook Mariekerke en Sint-Amands begrepen onder de noemer Baasrode. Baasrode ontpopte zich vroeger (15de eeuw) meer en meer tot een belangrijke los- en laadplaats aan de Schelde. Baasroodse schippers voerden met hun koggen en heuden toen op vrijwel alle havens van Vlaanderen en Brabant. Later werden er ook schepen gebouwd wat vandaag nog te zien is in het museum. Vanaf de jaren 1980 kwam er een ommekeer waarbij de meeste fabrieken over de kop gingen of kwamen leeg te staan. In 1986 sloot de laatste scheepswerf. Gepaard aan de afgenomen werkgelegenheid daalde het bevolkingsaantal dramatisch. Sindsdien is Baasrode een ingeslapen industriedorp geworden.

Het Hof van Peene, vlak bij het veer en de kerk, werd in de 15de eeuw opgericht door de familie Halewijn, de heren van Peene die ook de heerlijkheid Baasrode bezaten. Omstreeks 1556 was het kasteelhof een aanzienlijk gebouw bekroond met twee torentjes, maar het geheel werd in brand gestoken en grotendeels vernietigd in 1579, tijdens de Slag om Baasrode. Een deel van het hof bleef in ruïne staan tot aan het einde van de zeventiende eeuw en uiteindelijk verzeilden de restanten in verschillende percelen in privébezit. In 2008 werd het Hof herontdekt bij afbraakwerken en werden de oude restanten geïntegreerd in een nieuwbouwproject. Binnen de site werden vervolgens een museum en galerie ondergebracht dat je vandaag kan bezoeken.

Fietsen en knooppunten

Vanaf de parking kunt u beginnen fietsen richting het mooie natuurgebied van Vlassenbroek via knooppunten 58 richting Kastel (Hamme) en 97